Dự Hội nghị tại điểm cầu Trung ương có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Lương Cường, Chủ tịch nước; Phạm Minh Chính, Thủ tướng Chính phủ; Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Quốc hội; Trần Cẩm Tú, Thường trực Ban Bí thư, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Cùng dự có các đồng chí nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Ủy viên Trung ương Đảng, các Bộ, ban, ngành Trung ương. 

Đồng chí Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH Hải Phòng dự tại điểm cầu Trung ương. Dự tại Điểm cầu thành phố Hải Phòng có các đồng chí: Nguyễn Văn Tùng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố; Đỗ Mạnh Hiến, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy; các đồng chí Uỷ viên Ban Thường vụ Thành uỷ; Ủy viên Thành ủy; Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Hải Phòng, Phó Chủ tịch HĐND, UBND thành phố. Hội nghị kết nối tới các điểm cầu quận, huyện, sở, ngành, Đảng bộ trực thuộc Thành ủy, các xã trên địa bàn thành phố.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã được nghe công bố Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Chỉ đạo Trung ương. Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được thành lập do Tổng Bí thư Tô Lâm làm Trưởng Ban. Thành lập Hội đồng Tư vấn quốc gia về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số với sự tham gia của các chuyên gia trong và ngoài nước.

Hội nghị nhằm đánh giá tình hình thực hiện các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về phát triển khoa học, công nghệ, quán triệt, triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tạo sự chuyển biến mang tính đột phá về nhận thức và tổ chức thực hiện, góp phần đưa đất nước phát triển giàu mạnh.

Đồng thời, yêu cầu việc quán triệt, triển khai thực hiện các nhiệm vụ về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia được tiến hành bài bản, khoa học, lâu dài, thông suốt, hiệu quả, tạo sự thống nhất cao trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân và xã hội.

Nghị quyết 57-NQ/TW được Bộ Chính trị ban hành ngày 22/12/2024, nhấn mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Nghị quyết cũng nêu 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, trong đó nhấn mạnh nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tại Hội nghị, các đại biểu được nghe Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính quán triệt nội dung, tinh thần Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW; Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn trình bày chủ trương, giải pháp về thể chế pháp luật về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tầm quan trọng của phát triển khoa học kỹ thuật trong sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Khoa học và công nghệ là động lực then chốt cho tăng trưởng kinh tế thần kỳ của nhiều nước. Với mục tiêu trở thành nước công nghiệp hiện đại vào năm 2030, nước phát triển công nghiệp cao vào năm 2045, phải coi khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là động lực chủ chốt, là chìa khóa vàng, là yếu tố sống còn để vượt bẫy thu nhập trung bình và nguy cơ tụt hậu. Đồng thời cũng là hiện thực hóa khát vọng hùng cường, thịnh vương của dân tộc.

Tổng Bí thư chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện các Nghị quyết trước đây về phát triển khoa học và công nghệ. Theo đồng chí Tổng Bí thư, Nghị quyết số 57 không thay thế các nghị quyết trước đây nhưng được xem là nghị quyết giải phóng tư duy khoa học, nghị quyết thực hiện các nghị quyết và nghị quyết thực hiện hành động với những mục tiêu rất cụ thể, đổi mới cách nghĩ, cách làm nhằm hiện thực hóa các chủ trương, xóa bỏ các rào cản, giải phóng năng lực, thúc đẩy đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo nền tảng cho phát triển mạnh mẽ đất nước ta trong thời kỳ mới.

Để nghị quyết triển khai kịp thời, Tổng Bí thư yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương xắn tay vào ngay các phần việc, không được chậm trễ, những chủ trương, giải pháp phải được nhanh chóng thể chế hóa, ưu tiên bố trí đủ nguồn lực để thực hiện. Phải luôn quán triệt, xem đầu tư cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là chiến lược lâu dài, chấp nhận độ trễ và rủi ro; xem đây là khoản đầu tư có thắng, có thua. Chuyển đổi số là công cụ sản xuất, kinh doanh; đổi mới lực lượng sản xuất. Đột phá phải tiến hành ở lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội; nhưng trong điều kiện hiện nay nên tập trung các lĩnh vực vật lý, năng lượng, cơ học điện tử, công nghệ sinh học… Cần chuyển ứng dụng và cách làm chủ khoa học công nghệ sang xây dựng sáng tạo đột phá, tận dụng nền công nghiệp 4.0 đi tắt đón đầu, làm chủ tương lai. Triển khai nghị quyết phải hướng vào những vấn đề thực tiễn của đất nước đang đòi hỏi những chuyển đổi của nền kinh tế đa tầng, những sản phẩm nghiên cứu được thương mại hóa, đăng ký bản quyền.

Tổng Bí thư yêu cầu nhà nước cần hoàn thiện thể chế tạo sự đột phá cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Xây dựng hệ thống hạ tầng phục vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tạo nguồn nhân lực phong phú, trí tuệ, đủ năng lực thực hiện các bước đột phá.

Cụ thể, thống nhất nhận thức và hành động, xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là chiến lược toàn đảng, toàn dân và toàn quân. Cấp ủy, chính quyền cần chuyển hóa nghị quyết bằng các kế hoạch xác thực; lấy kết quả triển khai làm tiêu chí để đánh giá thi đua, khen thưởng. Trong năm 2025 lựa chọn những vấn đề căn cơ để thực hiện, tạo nền tảng cho những năm tiếp theo. Bên cạnh đó, khẩn trương hoàn thiện thể chế chính sách, tháo gỡ những rào cản, điểm nghẽn trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giải phóng tối đa sức sáng tạo, khuyến khích dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm. Khẩn trương sắp xếp lại bộ máy các cơ quan, tổ chức khoa học công nghệ. Có kế hoạch xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Triển khai các giải pháp đột phá để thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu, thu hút nhân tài công nghệ là người Việt và người nước ngoài tới làm việc. Các thủ tục liên quan đến vấn đề này phải thực sự thông thoáng hơn nữa, thậm chí phải có tính cạnh tranh cao so với các nước khác. Tính toán hình thành cơ chế Kiến trúc sư trưởng hoặc Tổng công trình sư cho việc thực hiện các đề án, dự án lớn về khoa học công nghệ và chuyển đổi số mang tính liên ngành; lập Viện Quốc gia về tiêu chuẩn và kiểm định về các nghiên cứu, thử nghiệm, đánh giá, kiểm định sản phẩm và dịch vụ. Nhà nước tạo thuận lợi thành lập các viện nghiên cứu tư nhân, hỗ trợ về thủ tục, khuyến khích bằng thuế và tín dụng, được mời các chuyên gia nước ngoài đến làm việc, được tạo mọi điều kiện để hoạt động thuận lợi.

Ưu tiên bố trí ngân sách cho khoa học công nghệ xứng tầm là quốc sách đột phá; lập các quỹ khoa học và công nghệ, khuyến khích hình thành các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ thiên thần, quỹ khởi nghiệp, quỹ đổi mới sáng tạo. Tiến hành rà soát, điều chỉnh các đề án, dự án để đảm bảo phù hợp với Nghị quyết số 57, tránh lãng phí, tập trung đầu tư hiệu quả, có trọng tâm. Đồng thời, cải cách triệt để quy trình phân bổ, quản lý và thanh quyết toán kinh phí, loại bỏ cơ chế “xin - cho” và các thủ tục rườm rà để tối ưu hóa nguồn lực và khuyến khích sáng tạo. Đồng thời ban hành cơ chế thu hút nhân tài nói chung, đặc biệt là nhân tài khoa học, công nghệ, nhân tài người Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia quốc tế, với các chính sách hấp dẫn về quốc tịch, thu nhập, nhà ở và môi trường làm việc; tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ, bao gồm công nghệ số. Đặc biệt, cần chuẩn bị hạ tầng năng lượng cho 5-10 năm tới, với trọng tâm là năng lượng sạch, đảm bảo đủ năng lượng cho phát triển bằng hành động cụ thể...

Hoàng Tùng

Ảnh: Đàm Thanh